EPILEPSJA
WARSZTATY
2024-07-08EPI-HISTORIE
2024-07-08
Ta zakładka jest w całości poświęcona epilepsji, inaczej zwanej padaczką. Z treści poniżej dowiesz się więcej o chorobie, jej postaciach, metodach leczenia i życiu z nią. Przeczytasz też o tym jak udzielić pierwszej pomocy podczas ataku epileptycznego.
Epilepsja (inaczej padaczka) jest schorzeniem, które jest bliżej nieznane i przez brak wiedzy powoduje krzywdzące postawy otoczenia wobec osób chorych. Tymczasem nie musi ona przekreślać realizacji planów życiowych osoby. Leki nowej generacji nie wywołują już silnych skutków ubocznych jak kiedyś. Wielu chorych dobrze reaguje na leczenie i nie odczuwa trudności związanych z epilepsją, dlatego może prowadzić szczęśliwe życie, spełniać się zawodowo i realizować zainteresowania.
Z padaczką żyje w Polsce około 400 tysięcy osób, przy czym co roku od 50 do 70 osób na każde 100 000 Polaków dowiaduje się, że ma padaczkę, przy czym aż 75 procent z nich to osoby młode do 19 roku życia. Pierwsze objawy epilepsji występują najczęściej w wieku przed ukończeniem 20 lat. Choroba w jednakowym stopniu dotyczy obu płci. W około połowie przypadków nie daje się ustalić przyczyny epilepsji, stąd leczenie skupia się przede wszystkim na tłumieniu objawów.
Epilepsja jest chorobą znaną od starożytności, zajmował się nią ojciec współczesnej medycyny – Hipokrates, a pisemne przekazy o niej pochodzą z pism perskich i greckich papirusów. Wierzono, że zapewnia ona chorującym łączność z duchami lub bogami, jest wynikiem klątwy lub kary.
Chorowało na nią wiele znanych osób władcy, papieże, artyści, naukowcy. Zgodnie z przekazami historycznym na epilepsję cierpieli dawniej między innymi Sokrates, Juliusz Cezar, Aleksander Wielki, Napoleon, Fiodor Dostojewski, Vincenta Van Gogh, a współcześnie – Prince, Elton John i Melanie Griffith.
PRZYCZYNY CHOROBY
Przyczyny epilepsji są bardzo różne, w około 50% przypadków trudne do zdiagnozowania. Wywołują ją procesy powodujące nagły wzrost aktywności elektrycznej w mózgu lub jego określonym obszarze, co powoduje chwilowe zakłócenie komunikacji między neuronami, czyli komórkami nerwowymi. To tak, jakby w instalacji elektrycznej nastąpiło spięcie na niewielkim obszarze, które znika lub rozszerza się na cały mózg. Najczęściej rozpoznawane przyczyny to: geny, , infekcje, uraz, guz mózgu, udar, zmiany prenatalne, zaburzenia rozwojowe, demencja.
OBJAWY CHOROBY
Objawy choroby automatycznie kojarzone są z drgawkami i utratą przytomności, a prawda jest taka, że według badań stanowią one niecałe 60% napadów padaczkowych, pozostałe 40 procent stanowią napady bezdrgawkowe. Jeden z rodzajów napadów polega na chwilowym „zawieszeniu” i krótkiej utracie kontaktu osoby z rzeczywistością, nie występują u niej drgawki i nie upada, może wykonywać automatyczne ruchy, jakby coś poprawiała, lub szukała. Po napadzie chory wraca do zajęcia i zdarza się, że nie zdaje sobie sprawy z chwilowego zaniku świadomości.
Przed wystąpieniem napadu niektórzy odczuwają aurę – specyficzne objawy – mogą to być déjà vu, dziwne zapachy, odgłosy lub gonitwa myśli. Jest to potwierdzony medycznie stan mózgu, w którym rozpoczyna się atak epilepsji. Chory zaczyna wtedy zachowywać się nietypowo – np. żuje, skubie ubranie, ma dziwną mowę, drżenie ciała. Otoczenie z reguły zauważa te nietypowe symptomy zapowiadające wystąpienie napadu i jest w stanie zareagować. Chory też przeczuwa mający nastąpić atak i ma czas na znalezienie bezpiecznego miejsca.
PIERWSZA POMOC W PRZYPADKU ATAKU EPILEPSJI
Gdy jesteś świadkiem ataku epileptycznego:
1. Zachowaj spokój. Większość napadów trwa 2-4 minuty.
2. Zapewnij bezpieczeństwo choremu, usuń z zasięgu chorego wszystko, co może narazić go na obrażenia – jeśli to możliwe podłóż mu coś miękkiego pod głowę i plecy, poluzuj krawat lub kołnierz.
3. Nie próbuj unieruchamiać chorego. Wystarczy chronić ciało przed urazami.
4. Nie wkładaj niczego do ust! Nie podawaj żadnych napojów ani leków.
5. Jeśli drgawki ustąpiły – ułóż chorego na boku, o ile jest taka możliwość. Pozycja ta chroni go przed zakrztuszeniem się.
6. Po napadzie zostań przy chorym tak długo, aż jego stan się unormuje. Zachowaj spokój, a jeśli to możliwe, pozwól mu na nawet krótki, regenerujący sen.
7. Wezwij pogotowie, gdy:
– napad trwa dłużej niż 5 minut,
– występuje kilka napadów jeden po drugim (stan padaczkowy) ,
– utrata przytomności utrzymuje się kilka minut po zakończeniu ataku,
– oddech lub stan świadomości nie powracają,
– chory czuje się bardzo wyczerpany lub ma gorączkę,
– nastąpiły obrażenia u chorego podczas napadu,
– atak wystąpił u chorego pierwszy raz w życiu.
METODY LECZENIA
Zdiagnozowaną epilepsję trzeba leczyć, a przyjmowanie leków przeciwdrgawkowych pozwala całkowicie zatrzymać napady u większości osób chorujących. Natomiast jeśli nie uda się całkowicie wyeliminować ataków, leki wpływają znacząco na ich zmniejszenie oraz mniejszą intensywność.
Szacuje się, że około 70 % chorych można leczyć skutecznie. Kuracja trwa od kilku do kilkunastu lat, czasem do końca życia. Lek można spróbować stopniowo odstawiać po trzech latach bez napadów. Po pięciu latach bez ataków ryzyko nawrotu choroby staje się już bardzo niewielkie.
W przypadkach, kiedy przyczyną padaczki są inne schorzenia, takie jak guz, krwiak lub naczyniak mózgu, leczy się najpierw tę podstawową chorobę, najczęściej w formie zabiegu chirurgicznego.
Jednym z zaleceń dla chorujących na epilepsję jest stosowanie diety ketogennej, która w wielu przypadkach wpływa pozytywnie na zmniejszenie liczby napadów. Indywidualnie dobrany skład diety wywołuje w organizmie ketozę, czyli stan, podczas którego ciała ketonowe (zamiast glukozy) są źródłem energii dla mózgu. Dieta powinna być wprowadzana pod kontrolą lekarza i dietetyka. Wśród osób stosujących dietę ketogenną obserwuje się zmniejszenie liczby napadów o połowę u ok. 50-60% osób.
MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ EPILEPSJI
Każdego roku w dniu 26 marca obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Epilepsji, nazywany też Lawendowym Dniem. Celem obchodów jest zwiększenie świadomości społecznej na temat epilepsji, a także propagowanie otwartości i życzliwości wobec osób z epilepsją.
WIĘCEJ SZCZEGÓŁÓWYCH INFORMACJI O EPILEPSJI ZNAJDZIESZ W EPI-INFORMATORZE
Przydatne linki
INFORMACJE O EPILEPSJI: